محيط كار از چهار جزء انسان ، تجهيزات، مواد ومحيط تشكيل شده است. مهمترين مسئله در يك محيط كار ايجاد يك محيط ايمن مي باشد كه جهت ايجاد اين محيط اقدامات بسياري از آموزش پرسنل گرفته تا حفاظ گذاري دستگاه صورت مي پذيرد. يكي از اقدامات ايمني مؤثر در صنايع و فعاليتهاي گوناگون استفاده از داربست به عنوان يك وسيله مطمئن و ايمن جهت كار در ارتفاع مي باشد كه با استفاده از آن مي توان ايمني محيط كار را فراهم نموده و فعاليت را با كيفيت عالي به پايان رساند.
بر پا نمودن داربست داراي شرايط و دستورالعملهاي خاص خود مي باشد . شرايط و دستورالعملها شامل شرايط تجهيزات داربست بند، شرايط پرسنل و دستورالعمل ايمني خاص داربست بند مي باشد .
الف: نيروي انساني :
افراد داربست بند بايد از نظر جسماني و رواني داراي سلامتي كامل باشند . (با انجام معاينات قبل از استخدام و دوره اي مي توان از اين امر اطمينان حاصل نمود)
1- داراي بيماريهاي صرع – سرگيجه- فشار خون و مشكلات تنفسي نباشد.
2- قدرت بالا روي از شيب های تند، عبور از گذرگاه هاي مرتفع را دارا باشد.
3- افراد بايد داراي اعتماد به نفس كافي باشند.
ب : ابزار و تجهيزات :
1- لوله هاي فولادي
بدون درز با قطر mm 48 مخصوص داربست بندي به طول cm 20 تا 6 متر و ضخامت mm 5/3 و وزن 3/21 كيلو گرم كه نوع بدون درز آن مناسب ترين لوله براي نصب داربست مي باشد . هنگام استفاده بايد دقت كرد لوله داراي شكلي سالم، صاف و تميز باشد و آغشته به مواد چرب و روغني ، سيمان و گچ نباشد .
2- بست هاي فلزي
بست فلزي چهار پيچه (فولادي) : متداولترين مورد استفاده در نصب داربست به شمار مي رود و دارای وزني معادل1650 گرم است كه قادر است وزني معادلKg 1200 را تحمل نمايد و توسط چهارپيچ و مهره به لوله ديگر متصل مي شود و زاويه اي كه پس از اتصال دو لوله تشكيل مي دهد 90 درجه مي باشد. طول اين بست mm 100 از هر طرف است.
– بست فلزي چرخشي : اين نوع بست از دو قسمت مركب تشكيل شده كه توسط پين فولادي به يكديگر متصل مي گردد . به طوريكه دو قسمت درگير قابليت چرخش 360 درجه نسبت به يكديگر را دارند. لوله هاي داربست به صورت زاويه دار به هم متصل مي شوند . براي اتصال لوله هاي گذري ، ضربه اي، مورب و … از آن استفاده مي گردد . اين بست تحمل فشار 1000 كيلوگرم را دارد و زون آن معادل gr 1700 مي‌باشد .
– بست كمكي يا نگهدارنده : به منظور بالا بردن مقاومت بست ساده در برابر فشار بكار مي رود و در زير بست فلزي و مماس با آن قرار مي گيرد . براي داربست هايي كه وزن بيشتري را بايستي تحمل كنند و همچنين داربستهاي كه به صورت معلق در ارتفاع نصب می گردند، از اين نوع بست ها استفاده مي‌گردد. داراي وزن 600 گرم بوده و مقاومت بست فلزي ساده را تا 2700 كيلوگرم افزايش مي دهد ولي به تنهايي داراي مقاومت كمي مي باشد.
– بست كلاهكي(مخصوص ايجاد سقف) : از اين نوع بست فقط در بالاي لوله هاي ستون يا عمودي استفاده مي شودو در واقع در داربست هاي مسقف يا داربست هايي كه نياز به چادر در آنها وجود دارد استفاده مي شود. وزن اين نوع داربست با 860 گرم و توسط يك پيچ محكم مي گردد . نوع ديگر اين بست چرخشي و قابل تنظيم مي باشد.
– بست زبانه اي يا پيوندي: جهت اتصال لوله هاي افقي مورد استفاده قرار مي گيرد. در محل تماس اين بست با لوله زائده هاي با قطر mm 14 طراحي شده كه در سوراخ لوله هاي افقي قرار مي گيرد. و توسط واسطه يا مغزي درون لوله مقاومت كششي بسيار زيادي معادل 4500 كيلوگرم در نقطه اتصال دو لوله به هم ايجاد مي نمايد. داراي چهارپيچ و وزني معادل1650 گرم مي باشد . سوراخهاي ايجاد شده در دو سر لوله ها از لبه مقطع لوله تا مركز سوراخ 30 ميلي متر قطر سوراخ mm 15 است .
3- مغزي:
در هر نوع داربست كه بيش از 6 متر ارتفاع داشته باشد حتماً از اين ابزار استفاده خواهد شد . مغزي رابط جهت تقويت استحكام لوله هايي كه روي هم قرار دارند استفاده مي شوند. اين ابزار داراي طول 120 ميليمتر و جنس آن از فولاد مي باشد. و در انواع مقطع چهارگوش و دايره ساخته مي شوندكه در وسط آن رينگ فولادي با ضخامت mm 6 و قطر دايره اي 5/47 ميليمتر نصب گرديده به طوريكه پس از قرار گرفتن درون دو لوله با حلقه (رينگ) مغزي كمتر ازmm 5/2 از طرفين باشد تا مانع درگيري بست با لوله نگردد. مورد استفاده در لوله هاي عمودي به مراتب بيشتر از لوله هاي افقي دارد و وزن آن gr 800 مي‌باشد.
4- كفشك يا پايه فولادي :
در مكانهاي كه محل نصب آن سطوح سيماني ،موزائيك و يا آسفالت باشند و همچنين در زمين‌هاي شني و يا خاكي استفاده مي شود . همچنين براي استفاده كفشك روي سراميك يا كاشي حتماً از لاستيك مخصوص و تخته همزمان استفاده مي گردد تا در صورت سنگيني داربست آسيبي به كف سراميك يا كاشي وارد نشود.
5- لنگريا مهاربند داربست پيچي
وسيله اي قابل تنظيم كه توسط پيچ تغييرطول پيدا مي كند و جهت اتصال و تكيه دادن داربست به ستون يا ديواره در نقاط مختلف داربست بكار مي رود . وزن آنgr 1600 و داراي طول نهايي max410mm و كمترين طول min 218 mm مي باشد . نوع ديگر آن درون لوله هاي عمودي قرار مي‌گيرد و وزن آن gr 2850 و در مهار سقف بصورت عمودي بكار مي رود.
6- چرخ هاي فولادي :
براي داربست هاي سيار بكار مي رود.چرخ ها در دو نوع داخل سالن ياخارج سالن ساخته شده كه روي گروه اول تغييراتي حاصل شده روكش چرخ از لاستيك مخصوص ساخته شده و وزن آن معادل 55/9 كيلو و تحمل 600 كيلو گرم وزن را دارد . نوع فولادي آن در خارج كارگاه مورد استفاده قرار مي گيرد و تحمل نيروي معادل 1000 كيلوگرم را به تنهايي دارد و وزن تقريبي آن معادل 5700 كيلوگرم و در يك داربست 8 متري با احتساب وزن داربست 4 تن نيرو را تحمل مي كند.
7- آچار دوسر رينگ كروم واناديم استاندارد. 22×21 داراي طول 28 سانتي متر كه جهت محكم نمودن پيچهاي داربست بكار گرفته مي شود. حداكثر نيروي مجاز جهت سفت كردن توسط اين آچار 600 كيلوگرم يا نيروي بازوي كارگر مي باشد .
8- گونيا – تراز – شيلنگ تراز و شاقول
9- طناب ايمني (نجات) كه در مجاورت داربست به ستون يا محلي جهت حفاظت افراد و نصب كمربند ايمني مورد استفاده قرار مي گيرد و طول آن 20 متر مي باشد.
10- كمربند ايمني و كفش مخصوص:
داربست كه داراي كف مخصوص كه الاستيسه زياد دارد . ساق اين نوع كفشها بلندتر از ساير كفش‌هاي ايمني طراحي و ساخته مي شود . اين كفش مشابه كفش ايمني مي باشد كه به پاي كارگر به هنگام عبور از روي لوله هاي دايره شكل اطمينان خاطر زياد مي بخشد و مانع از لغزش او مي گردد .
11- شبكه هاي توري حفاظتي :
در داربست هاي سبك و سنگين به كار مي رود . از جنس نايلون – كتان – پلي استر تهيه مي شود و درشتي بافت تار و پود به فاصله 1 سانتي متر از يكديگر قرار دارند و اغلب به رنگ سبز بر روي نماي داربست و به منظور جلوگيري از سقوط اشياء و ابزار و تكه هاي مصالح ساختماني نصب مي گردد. نصب اين حفاظ ايمني در داربست هاي ساختماني ، كنار گذرگاهها يا معابر عمومي الزاميست.
